«Μετατροπή ὑφισταμένων κοινωφελῶν ἱδρυμάτων σέ ἐκκλησιαστικά ἱδρύματα (ἄρθρο 266 ν. 5259/2025)»

Πρωτ. 5926

Ἀριθ. Διεκπ. 2894                                                         

Ἀθήνα, 15 Δεκεμβρίου 2025

Πρός

τήν Ἱ­ε­ρά Ἀρ­χι­ε­πι­σκο­πή Ἀ­θη­νῶν

τίς Ἱ­ε­ρές Μη­τρο­πό­λεις τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος

τίς Ἱ­ε­ρές Συ­νο­δι­κές Μο­νές

τίς Ὑ­πη­ρε­σί­ες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας τῆς Ἑλ­λά­δος

          Διά τοῦ πα­ρόν­τος σᾶς γνωρίζουμε ὅ­τι μέ τό ἄρ­θρο 266 τοῦ ν. 5259/2025 (ΦΕΚ Α΄ 228/12.12.2025) ἐ­πι­τρέ­πε­ται νά με­τα­τρέ­πον­ται κοι­νω­φε­λῆ ἱ­δρύ­μα­τα σέ ἐκ­κλη­σι­α­στι­κά ἱ­δρύ­μα­τα, κα­τό­πιν εἰ­ση­γή­σε­ως τῆς Δια­ρκοῦς Ἱ­ε­ρᾶς Συ­νό­δου (προ­φα­νῶς καί σχε­τι­κῆς εἰ­ση­γή­σε­ως τοῦ ἁρ­μο­δί­ου Μη­τρο­πο­λί­του πρός τή Δ.Ι.Σ.) καί με­τά ἀ­πό ἔκ­δο­ση Κοι­νῆς Ὑ­πουρ­γι­κῆς Ἀ­πο­φά­σε­ως (Ὑ­πουρ­γῶν Ἐ­θνι­κῆς Οἰ­κο­νο­μί­ας καί Οἰ­κο­νο­μι­κῶν καί Παι­δεί­ας, Θρη­σκευ­μά­των καί Ἀ­θλη­τι­σμοῦ) ἡ ὁποία δη­μο­σι­εύ­ε­ται διά τῆς Ἐ­φη­με­ρί­δος τῆς Κυ­βερ­νή­σε­ως, καί ἐ­φ’ ὅ­σον τά ἐν λό­γῳ κοι­νω­φε­λῆ ἱ­δρύ­μα­τα πλη­ροῦν σω­ρευ­τι­κῶς τίς κα­τω­τέ­ρω προ­ϋ­πο­θέ­σεις ἤ­τοι:

          α) συ­στά­θη­καν ἤ ἐγ­κρί­θη­καν μέ (κά­θε εἴ­δους βα­σι­λι­κά, νο­μο­θε­τι­κά ἤ προ­ε­δρι­κά) δι­α­τάγ­μα­τα μέ ἱ­δρυ­τές τήν Ἱ­ε­ρά Ἀρ­χι­ε­πι­σκο­πή Ἀ­θη­νῶν, τόν Ἀρ­χι­ε­πί­σκο­πο Ἀ­θη­νῶν, τίς Ἱ­ε­ρές Μη­τρο­πό­λεις, τούς Μη­τρο­πο­λί­τες αὐτῶν, καί

          β) συ­στά­θη­καν πρίν ἀ­πό τήν ἔ­ναρ­ξη ἰ­σχύ­ος ἤ ὑ­πό τήν ἰσχύ τοῦ ἀ.ν. 2039/1939 (Α΄ 455) ἤ τοῦ ν. 4182/2013 (Α΄ 185) μέ ἀπώ­τα­το χρο­νι­κό ση­μεῖ­ο τήν ἔ­ναρ­ξη ἰ­σχύ­ος τῆς ὑ­πο­παρ. 5 τῆς παρ. 1 τοῦ ἄρ­θρου 68 τοῦ ν. 4235/2014 (Α΄ 32), πε­ρί συ­στά­σεως ἐκ­κλη­σι­α­στι­κῶν ἱ­δρυ­μά­των (δη­λα­δή ἕ­ως τή δη­μο­σί­ευ­ση τοῦ ΦΕΚ Α΄ 32/11.2.2024, ὁ­πό­τε ἀ­να­γνω­ρί­σθη­κε ἀ­πό τόν νο­μο­θέ­τη ὡς νέ­ο εἶ­δος ΝΠΙΔ ἡ κα­τη­γο­ρί­α τῶν ἐκ­κλη­σι­α­στι­κῶν ἱ­δρυ­μά­των), καί

          γ) ἔ­χουν κα­τά τόν ὀρ­γα­νι­σμό τους ὡς προ­ο­ρι­σμό τήν ἐκ­πλή­ρω­ση τῶν χρι­στι­α­νι­κῶν, φι­λαν­θρω­πι­κῶν, πο­λι­τι­στι­κῶν καί μορ­φω­τι­κῶν σκο­πῶν τῶν ἱ­δρυ­τῶν τους, καί

          δ) ἔ­χουν κα­τά τόν ὀρ­γα­νι­σμό τους ὡς πρό­ε­δρο δι­οι­κη­τι­κοῦ συμ­βου­λί­ου τους τόν Ἀρ­χι­ε­πί­σκο­πο Ἀ­θη­νῶν ἤ τόν ἐ­πι­χώ­ριο Μη­τρο­πο­λί­τη,

          ε) ἤ εἶ­ναι κοι­νω­φε­λῆ ἱ­δρύ­μα­τα θυ­γα­τρι­κά τῶν πα­ρα­πά­νω ἱ­δρυ­μά­των καί συγ­κεν­τρώ­νουν τίς ἀ­νω­τέ­ρω προ­ϋ­πο­θέ­σεις.

          Κοι­νω­φε­λῆ ἱ­δρύ­μα­τα πού πλη­ροῦν τούς ἀ­νω­τέ­ρω ὅ­ρους, ἔ­χουν συ­στα­θεῖ πρίν ἀ­πό τήν ἔ­ναρ­ξη ἰ­σχύ­ος τοῦ ν. 4235/2014 (δηλ. πρίν ἀ­πό τίς 11.2.2014) καί πλη­ροῦν τούς προ­α­να­φερ­θέν­τες ὅ­ρους, μπο­ροῦν νά με­τα­τρα­ποῦν σέ ἐκ­κλη­σι­α­στι­κά ἱ­δρύ­μα­τα τοῦ ἄρ­θρου 29 παρ. 2 τοῦ ν. 590/1977.  Ἡ με­τα­τρο­πή ση­μαί­νει ὅ­τι παύ­ει ἡ ἐ­πο­πτεί­α τῶν Δι­ευ­θύν­σε­ων Κοι­νω­φε­λῶν Πε­ρι­ου­σι­ῶν στά ἱ­δρύ­μα­τα αὐ­τά, ἡ οἰ­κο­νο­μι­κή δι­α­χεί­ρι­σή τους ρυθ­μί­ζε­ται ἀ­πό τόν κα­νο­νι­σμό τους καί τήν κα­τά πε­ρί­πτω­ση εἰ­δι­κή νο­μο­θε­σί­α πε­ρί ἐκ­κλη­σι­α­στι­κῆς πε­ρι­ου­σί­ας (στό μέ­τρο πού ἀ­φο­ρᾶ εἰ­δι­κῶς τό κά­θε ἵ­δρυ­μα) καί ὅ­τι ὁ κα­νο­νι­σμός τους πλέ­ον μπο­ρεῖ νά τρο­πο­ποι­εῖ­ται μέ εἰ­σή­γη­ση τοῦ ἁρ­μο­δί­ου Μη­τρο­πο­λί­του πρός τή Δ.Ι.Σ. καί κα­νο­νι­στι­κή ἀ­πό­φα­ση τῆς Δ.Ι.Σ. καί μέ ἀπα­ρα­βί­α­στο ὅ­ριο α) τό ἄρ­θρο 109 τοῦ Συν­τάγ­μα­τος γιά τήν προ­στα­σί­α τοῦ πε­ρι­ε­χο­μέ­νου καί τῶν ὅ­ρων δι­α­θή­κης, κω­δι­κέλ­λου ἤ δω­ρε­ᾶς ὑπέρ κοι­νω­φε­λῶν σκο­πῶν καί β) τά ἄρ­θρα 32 ἕ­ως 35 τοῦ ν. 5259/2025 καί 825 τοῦ Κώ­δι­κα Πο­λι­τι­κῆς Δι­κο­νο­μί­ας (π.δ. 503/ 1985, Α΄ 182) γιά τή δι­κα­στι­κή δι­α­δι­κα­σί­α τῆς με­τα­βο­λῆς καί ἑρ­μη­νεί­ας τῶν πα­ρα­πά­νω ὅ­ρων δι­α­θή­κης, κω­δι­κέλ­λου ἤ δω­ρε­ᾶς.

          Εἶ­ναι σα­φές ὅ­τι τό Ὑ­πουρ­γεῖ­ο Ἐ­θνι­κῆς Οἰ­κο­νο­μί­ας καί Οἰ­κο­νο­μι­κῶν δέν δέ­χθη­κε τή δυ­να­τό­τη­τα με­τα­τρο­πῆς τῶν συ­νε­στη­μέ­νων κοι­νω­φε­λῶν ἱ­δρυ­μά­των (ἔ­χουν συ­στα­θεῖ μέ δι­ά­ταγ­μα) σέ ἐκ­κλη­σι­α­στι­κά ἱ­δρύ­μα­τα, σέ ὅ­σες πε­ρι­πτώ­σεις ἱ­δρυ­τής (δω­ρη­τής ἤ δι­α­θέ­της) εἶ­ναι ἰ­δι­ώ­της. Ὡ­στό­σο, πα­ράλ­λη­λα πα­ρα­μέ­νουν σέ ἰ­σχύ καί οἱ δι­α­τά­ξεις τοῦ ἄρ­θρου 29 παρ. 2 τοῦ ν. 590/1977 πού ἐ­πι­τρέ­πουν τή σύ­στα­ση ἐκ­κλη­σι­α­στι­κοῦ ἱ­δρύ­μα­τος (ὡς αὐ­το­τε­λοῦς Ν.Π.Ι.Δ. ἤ ὡς ὑ­πη­ρε­σί­ας τῆς οἰ­κεί­ας Ἱ­ε­ρᾶς Μη­τρο­πό­λε­ως, Ἐ­νο­ρί­ας, Ἱ­ε­ρᾶς Μο­νῆς κ.λπ.) γιά τή δι­οί­κη­ση κοι­νω­φε­λοῦς πε­ρι­ου­σί­ας πού ἔ­χει δω­ρι­σθεῖ ἤ κα­τα­λει­φθεῖ μέ δι­α­θή­κη σέ ἐκ­κλη­σι­α­στι­κό νο­μι­κό πρό­σω­πο (π.χ. Ἱ. Μη­τρό­πο­λη, Ἐ­νο­ρί­α, Ἱ. Μο­νή κ.λπ.) καί δέν ἔ­χει ἐκ­δο­θεῖ δι­ά­ταγ­μα συ­στά­σε­ως κοι­νω­φε­λοῦς ἱ­δρύ­μα­τος.

          Σέ πε­ρί­πτω­ση πού λει­τουρ­γοῦν στίς πε­ρι­φέ­ρει­ες τῶν Ἱ­ε­ρῶν Μη­τρο­πό­λε­ων κοι­νω­φε­λῆ ἱ­δρύ­μα­τα πού πλη­ροῦν ἐν μέ­ρει τούς ὅ­ρους τοῦ ἄρ­θρου 266 τοῦ ν. 5259/2025 (π.χ. δέν προ­ε­δρεύ­ει ὁ ἐ­πι­χώ­ριος Μη­τρο­πο­λί­της) δύ­ναν­ται οἱ Σε­βα­σμι­ώ­τα­τοι Μη­τρο­πο­λί­τες νά ἀ­πευ­θυν­θοῦν σχε­τι­κῶς πρός τή Δια­ρκῆ Ἱ­ε­ρά Σύ­νο­δο ὡς πρός τίς πε­ρι­πτώ­σεις αὐ­τές, ἐ­φ’ ὅ­σον κρί­νουν σκό­πι­μη τή με­τα­τρο­πή τους σέ ἐκ­κλη­σι­α­στι­κά ἱ­δρύ­μα­τα, ὥ­στε νά συ­ζη­τη­θεῖ μέ τό ἁρ­μό­διο Ὑ­πουρ­γεῖ­ο ἡ δυ­να­τό­τη­τα νο­μο­θε­τι­κῆς ἐ­πε­κτά­σε­ως τῆς νέ­ας νο­μο­θε­τι­κῆς δι­α­τά­ξε­ως.

Ἐν­το­λῇ καί Ἐ­ξου­σι­ο­δο­τή­σει τῆς Ἱ­ε­ρᾶς Συ­νό­δου

Ὁ Ἀρ­χι­γραμ­μα­τε­ύς

† Ὁ Σκιά­θου Ἰ­ω­άν­νης